STTP بیش از 35٪ در مواد شوینده لباس و بیش از 5٪ در مواد شوینده خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. صنایع غذایی نیز یکی دیگر از صنایع پر مصرف این ترکیب می باشد که می تواند بازار خرید و فروش آن را تحت تاثیر قرار دهد. آسیا و اقیانوسیه بزرگترین منطقه ی تاثیر گذار بر بازار این ماده می باشد.

سدیم تری پلی فسفات چیست(Sodium Tripolyphosphate)

Sodium Tripolyphosphate به اختصار STPP در کاربردهای مختلفی مانند نگهدارنده برای غذاهای دریایی، گوشت، طیور و غذاهای حیوانات خانگی استفاده می شود. همچنین در خمیر دندان و به عنوان بیلدر با سایر مواد شیمیایی مانند تگزاپن ، سولفونیک اسید ، گلیسیرین ، سولفوریک اسید ، مونو اتانول آمین ، دی اتانول آمین و تری اتانول آمین در صابون ها و مواد شوینده استفاده می شود و توانایی پاک کنندگی آنها را بهبود می بخشد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده، STPP را به همراه نمک، سرکه و بیکینگ پودر ایمن شناخته است. متأسفانه، برای مصرف کنندگان مقدار بیش از حد STPP در مواد غذایی می تواند باعث افزایش قیمت شود، زیرا محصولات فروخته شده بر اساس وزن حاوی آب بیشتری نسبت به محصولات بدون STPP هستند.

STPP به طور گسترده در شوینده های معمولی و فشرده و شوینده های ظرفشویی اتوماتیک (به صورت پودر، مایع، ژل و/یا قرص)، پاک کننده های توالت و پاک کننده های سطوح استفاده می شود. همچنین تعدادی عملکرد شیمیایی از جمله: جداسازی “سختی آب” را فراهم می کند که سورفکتانت ها را قادر می سازد تا به طور موثر عمل کنند.این ماده با بافر pH؛ امولسیون خاک و جلوگیری از رسوب؛ هیدرولیز گریس؛ و ذرات کثیفی را حل می کند.

اسامی جایگزین این پلیمر سنتزی غیر آلی چند وجهی در صنایع شیمیایی عبارتند از: تری پلی، تری پلی پودر، ترمفوس ،Polygon، STP، TPP، و STPP

آنالیز سدیم تری پلی فسفات :

• شکل ظاهری: پودر سفید رنگ
• حلال در آب و نامحلول در اتانول
• خلوص: بیش از 95 درصد
• بسته بندی: 25 کیلوگرم
• پی اچ حدود 9 تا 10

تولید سدیم تری پلی فسفات :

این ماده طبق واکنش زیر تولید می شود:

2Na₂HPO₄ + NaH₂PO₄ → Na₅P₃O₁₀ + 2H₂O

فرآیند تولید معمولاً شامل سه مرحله اصلی است.

یک ترکیب سدیم، به عنوان مثال کربنات سدیم (Na2 CO3) یا هیدروکسید سدیم (NaOH) با اسید فسفریک واکنش داده و مخلوطی را تشکیل می دهد که حاوی مونوسدیم فسفات (NaH2 PO4) و فسفات دی سدیم (Na4 HPO4) است. در مرحله بعد ناخالصی ها حذف می شود و در نهایت با تجزیه مواد حاصله stpp به دست می آید.

نمک فسفات :

بیشتر سدیم دریافتی (70-75٪) از غذاهای فرآوری شده می آید، در حالی که 10-15٪ از سدیم طبیعی در غذاهای فرآوری نشده و 10-15٪ از سدیم احتیاطی اضافه شده در طول پخت و پز یا خوردن می آید (EFSA 2006 منبع:). علاوه بر نمک، نمونه های دیگری از ترکیبات حاوی سدیم اضافه شده به غذاها نیترات سدیم، مونوسدیم گلوتامات و سدیم فسفات است.

• فسفات سدیم
• تری سدیم فسفات

نمونه ای از نمک های مهم فسفاته می باشند

کاربرد های سدیم تری پلی فسفات :

پلی فسفات ها می توانند کلسیم و منیزیم را به دام بیندازند. کلسیم منبع تشکیل رسوبات آهکی است و می تواند سختی آب را سبب شود . بسته به pH آب ،  SHMP (سدیم هگزامتافسفات) یا STPP (سدیم تری پلی فسفات) مورد استفاده قرار می گیرد.

در مصارف دیگر می توان از گرید خوراکی سدیم تری پلی فسفات در مواد افزودنی به منظور نگهداری رطوبت مواد غذایی استفاده نمود. این ماده همچنین به عنوان جایگزین نیتریت های سمی به عنوان ماده پایدار کننده استفاده می شود. همانطور که گفته شد به عنوان یک افزودنی غذایی ، STPP به حفظ رطوبت کمک می کند و برای حفظ رنگ طبیعی گوشت و محصولات دریایی استفاده می شود. این ماده می تواند بافت این محصولات غذایی را بهبود ببخشد و به عنوان یک امولسیون کننده عمل کند . Stpp  می تواند از چرب شدن گوشت ، مرغ و ماهی در هنگام گرم شدن جلوگیری به عمل آورد در نتیجه عمده کاربرد آن در صنایع غذایی معمولاً در فرآوری گوشت و لبنیات می باشد.

STPP در موارد دیگر در صنایع کاشی سازی، صنعت آب، تصیفه آب، نساجی، صنایع تولید کاغذ و پتروشیمی کاربرد دارد.

در صنایع غذایی این ماده به عنوان امولسیفایر عمل می کند و از چرب شدن گوشت ، طیور یا ماهی در هنگام گرم شدن جلوگیری می کند در نتیجه در اغلب غذا های یخ زده و آماده مورد استفاده قرار می گیرد.

کابرد STPP در شوینده ها

دلایل استفاده در شوینده ها: فسفات ها معمولاً مواد اصلی در فرمولاسیون مواد شوینده (جامد و مایع) هستند. این مواد با کنترل قلیائیت ، کاهش غلظت میسل ، جداسازی یونهای فلزی و کاهش آلودگی ها به شوینده ها کمک می کنند .دلیل مهم اما کمتر شناخته شده نقش همه کاره این افزودنی ها در بهبود خواص شوینده ها  و کاهش هزینه تمام شده محصولات نهایی است.

این ماده که نوعی ترکیب فسفاته است در انواع محصولات تمیز کننده استفاده می شود و توانایی نفوذ عناصر موجود در مواد شوینده به درون الیاف لباس (و همچنین سایر سطوح) را بهبود می بخشد و به تولید کف و حباب شوینده ها کمک می کند. بنابراین ، بیشتر تولید کنندگان علاقه به استفاده از این ترکیب در فرمولاسیون شوینده های خود دارند. این ماده با نرم تر نمودن آب سبب بهبود خواص مواد اولیه موجود در شوینده ها می شود

با این حال به دلیل آنکه این ترکیب برای آبزیان ماده ای خطرناک به شمار می رود، استفاده از آن در برخی کشور ها ممنوع اعلام شده است.

در تصفیه ی آب نیز از این ترکیب به دلیل از بین بردن سختی آب استفاده می شود. آب سخت معمولاً باعث رسوب در لوله ها می شود که هزینه های عملیاتی بالاتری را در پی خواهد داشت. ایجاد رسوب در لوله های انتقال آب باعث کاهش سرعت جریان از طریق خط لوله می شود ، که به طور حتم هزینه پمپاژ و تمیز کردن لوله ها را افزایش می دهد. یونهای سخت یونهای فلزی رایج در آب مانند کلسیم و منیزیم هستند. پلی فسفات ها می توانند کلسیم و منیزیم را به دام بیندازند ، ترکیبات تشکیل شده را حل کرده و از تشکیل رسوب جلوگیری نمایند. مردم می توانند فسفات های مناسب تری را با توجه به مقدار pH آب انتخاب کنند تا بهترین نتایج را به دست آورند. توجه نمایید که فسفات های دیگر مانند SHMP در محدوده مقدار خنثی pH بسیار خوب عمل می کند ، زیرا پیروفسفات و پلی فسفات در شرایط قلیایی بهترین عملکرد را دارند.

 

پودر پلی فسفات :

در انواع زیر موجود می باشد:

•  سنگین
•  سبک یا لایت
•  با گرید کاشی سرامیک و شوینده

اصطلاحات “سبک” و “سنگین” به درجات یا اشکال مختلف STPP اشاره دارند و دارای خواص و کاربردهای متمایزی هستند:

•  سبک (STPP):

فرمول شیمیایی: Na5P3O10
وزن مولکولی: تقریباً 367.9 گرم در مول
ظاهر: پودر سبک و ریز
حلالیت: بسیار محلول در آب
کاربرد ها:
Light STPP اغلب در مواد شوینده استفاده می شود، زیرا حلالیت بالای آن باعث می شود تا برای پراکندگی سریع در آب مناسب باشد. به نرم شدن آب، از بین بردن لکه ها و معلق ماندن ذرات خاک کمک می کند.
همچنین در فرآیندهای تصفیه آب، نگهدارنده مواد غذایی و در برخی کاربردهای صنعتی استفاده می شود.

•  سنگین (STPP):

فرمول شیمیایی: Na5P3O10
وزن مولکولی: تقریباً 367.9 گرم در مول
شکل ظاهری: دانه ای یا کریستالی
حلالیت: در مقایسه با STPP سبک کمتر در آب حل می شود
کاربرد ها:

STPP سنگین اغلب در برنامه هایی که انحلال آهسته تر مورد نظر است، مانند تمیز کردن و فرآیندهای صنعتی خاص استفاده می شود.
همچنین می توان از آن در برخی از فرمول های تخصصی که در آن انتشار آهسته STPP مفید است کاربرد دارد.