مشخصات ماده

فرمول شیمیایی: C₁₂H₂₂O₁₁

جرم مولکولی: 342.3 g/mol

نقطه ی ذوب:  202.8 درجه سانتی گراد

لاکتوز (Lactose) نوعی قند است که به مقدار بسیار فراوانی در شیر و لبنات وجود دارد. این ماده با فرمول شیمیایی C₁₂H₂₂O₁₁ معرفی شده و می‌توان از این قند در شیر خشک نوزادان، محصولات غذایی، صنایع دارویی و در تهیه انواع شیرینی و کیک استفاده نمود. این آنزیم در بدن بعضی افراد باعث حساسیت شده و این دسته از افراد توانایی هضم این آنزیم را ندارند و نباید از محصولات دارای لاکتوز استفاده کنند.

مواد طبیعی شامل انواع کربوهیدرات و قندهای مختلف می‌شوند که برای رشد بدن ضروری بوده و این کربوهیدرات باعث می‌شوند تا مواد مغذی مورد نیاز به بدن جذب شده و انرژی سلول‌ها تامین گردد. هر یک از این کربوهیدرات‌ها در دسته‌ای از قندها و مواد غذایی جایی می‌گیرند و خواص و مضرات خاص خود را دارند و برای محصول خاصی می‌توان از این مواد طبیعی استفاده نمود و از خواص آن بهره‌مند گشت. یکی از قندهای مشهور که به مقدار بسیار فراوانی در شیر وجود دارد و به قند شیر معروف است، لاکتوز می‌باشد.

لاکتوز نوعی قند طبیعی است که به مقدار بسیار گسترده در طبیعت به خصوص شیر یافت می‌شود. این قند در خانواده‌ی دی ساکاریدهای احیا کننده دسته‌بندی می‌گردد و از اتصال ۲ منو ساکارید گالاکتوز و گلوکز تشکیل شده است. این ماده اگرچه در دسته‌ی کربوهیدرات و قند دسته‌بندی می‌شود اما از طعم شیرین مختصر و کمی برخوردار بوده و در سبد غذایی انسان به عنوان عامل تامین کننده کربوهیدرات نمی‌تواند قرار گیرد. لاکتوز به دو شکل آلفا و بتا در طبیعت وجود دارد؛ این کربوهیدرات در روده‌ی انسان از بتالاکتوز به آلفالاکتوز هیدرولیز می‌گردد و هر یک از این دو دسته از خواص متفاوتی با دیگر برخوردار بوده و نقطه جوش گوناگونی را شامل می‌شود. این ماده به صورت پودر سفید تولید شده و تحت شرایط محیطی خاص به حالت محلول تبدیل می‌شود. برای تولید لاکتوز، از آلفالاکتوز موجود در شیر استفاده شده و درطی فرآیندی با قرار گرفتن در دمای بسیار بالا، کریستال‌های خاصی تولید می‌گردد و این کریستال‌ها بار دیگر فرآیندی را می‌گذرانند تا رطوبت خود را از دست دهند و ماده‌ی به دست آمده، پودر سفید رنگ بسیار نرمی بوده که لاکتوز نام می‌گیرد.

این پودر اولین بار توسط پزشک ایتالیایی به نام فابریزیو بارتولتی درسال ۱۶۳۳ تولید شد و در سال ۱۷۰۰ از این قند برای درمان بیماری آرتریت مورد استفاده واقع گشت و در سال ۱۷۸۰ این ماده به صورت رسمی در دسته‌ی قندها قرار گرفت. در سال ۱۸۱۲ دانشمندی به نام هانریش وگل از هیروزلیز شیر موفق به جداسازی گلوکز شد و ۴۴ سال بعد لویی پاستور گالاکتوز را از شیر جدا نمود و نام آن را لاکتوز (همان اسمی که امروزه استفاده می‌گردد) گذاشت. لاکتوز در دمای بالا با اسیدهای آمینه واکنش نشان می‌دهد و می‌تواند در عطر و طعم محصولات استفاده شده از این ماده تاثیرگذار باشد. این ماده مواد مغذی بدن را تامین می‌کند و سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد.

عوارض لاکتوز

لاکتوز ماده‌ای طبیعی و ایمن بوده و هیچ خطری برای بدن انسان در پی ندارد، اما در بدن بعضی افراد ایجاد حسایت کرده و این دسته از افراد توانایی هضم لاکتوز را ندارند. این عدم تحمل لاکتوز باعث ایجاد علائمی در بدن شده که شامل نفخ، تجمع گاز در معده، درد معده و گرفتگی شکم یا اسهال می‌گردد. این دسته از افراد بهتر است که از استفاده‌ی محصولات حاوی لاکتوز خوداری نمایند. برای نگهداری این پودر بهتر است که آن را در مکانی تاریک و خنک قرار دهند؛ رطوبت زیاد باعث ایجاد کپک در این ماده می‌شود.