پلی سوربات یا پلی اکسی اتیلن سوربیتان که با نام تجاری توئین شناخته می شود، دارای فرمول شیمیایی  C₆₄H₁₂₄O₂₆ است. این ماده یک امولسفایری است که کاربردهای فراوانی در صنایع گوناگون دارد.

• نام های مترادف: استر پلی اکسی اتیلن(20) سوربیتان / استرهای سوربیتان PEG20 / استرهای سوربیتان POE20 / تویین/ E433
• فرمول مولکولی: C₆₄H₁₂₆O₂₆
• جرم مولکولی: g/mol 1310
• شناسه پاب کم: 14773
• شکل ظاهری: مایعی ویسکوزبه رنگ زرد متمایل به نارنجی، یا ژل نرم تا خمیر مومی
• حلالیت: در آب سرد و آب داغ محلول است آما در روغن سبزیجات نامحلول است.

 

انواع پلی سوربات

پلی سوربات 85- پلی سوربات 81- پلی سوربات 80 – پلی سوربات 65- پلی سوربات 61- پلی سوربات  60 پلی سوربات 40- پلی سوربات 21

کاربردهای توئین 80

Polysorbate 80 به عنوان امولسیون کننده یا کف کننده در مواد غذایی ، ویتامین ها ، داروها و واکسن ها استفاده می شود.

این ماده در صنایع گوناگونی بکار میرود.

1-صنایع آرایشی و بهداشتی

پلی سوربات در بسیاری از مواد بهداشتی مانند دهان شویه ها، لوسیون ها، پاک کننده های پوست، صابون ها و مواد آرایشی بکار میرود. البته با درجه خلوص پایین تری مورد استفاده قرار می گیرد.

2-صنایع غذایی

مزایای ویژه این امولسفایر موجب استفاده آن در مواد غذایی گوناگون شده است. مثلا بستنی را نرم و دلپذیر می سازد و سرعت ذوب شدن آن را کاهش می دهد. به علاوه مانع از پوشاندن قطرات چربی توسط پروتئین ها می شود. در نتیجه حباب های هوا را در ساختار خود نگه می دارد.

Polysorbate 80 معمولاً در بسیاری از غذاها مانند بستنی ، کاستارد منجمد ، شربت شیر یخ ، مواد روکش شده و سایر دسرهای منجمد استفاده می شود.

3-صنایع دارویی

توئئن داروها را رقیق نموده و میزان جذب را بالا می برد. بعلاوه در داروهای استروژنی و داروهای تپش قلب کاربرد دارد.

4-استفاده آزمایشگاهی

برخی از مایکوباکتریها حاوی نوعی لیپاز هستند (آنزیمی که مولکول های چربی را تجزیه می کند). وقتی این گونه ها به مخلوط پلی سوربات 80 و فنل قرمز اضافه می شوند ، باعث تغییر رنگ محلول می شوند، بنابراین از این به عنوان آزمایشی برای شناسایی فنوتیپ سویه یا ایزوله استفاده می شود.

پلی سوربات 20

پلی سوربات 20 نیزیک ماده شیمیایی و دارای فرمول C₅₈H₁₁₄O₂₆ می باشد. شناسه پاب کم آن 5462836 است. و جرم مولی آن 54/1227 می باشد.

هنگامی که سوربیتول  یک الکل قندی که می تواند از یک منبع گیاهی یا میوه ای حاصل شود – با 20 مول اتیلن اکسید درمان می شود، واکنش شیمیایی منجر به Sorbitan Monolaurate می شود که به عنوان Polysorbate (به ویژه Polysorbate 20 یا Solubilizer) نیز شناخته می شود.

این ماده یک امولسیون محلول در آب است که آب و روغن را به هم متصل می کند.

کاربردهای فراوان پلی سوربات 20

• حلالی برای روغن های ضروری و معطر است
• موجب افزایش قابلیت پخش مایعات می شود.
• عامل ضد الکتریسیته است موجب کاهش بارهای استاتیک می گردد.
• اصلاح کننده گرانروی و ضخیم کننده است.
• از تغییر ویسکوزیته مواد جلوگیری می کند.
• سورفاکتانتی غیر یونی است.
• توئین 20 در مواد آرایشی و روغنی و مایعات بکار می رود.

تفاوت پلی سوربات 80 و 20

تعداد گروههای چربی دوست، موجب این تفاوت می شود. بطوریکه توئین 20 دارای اسید لوریک و توئین 80 دارای اسید اولئیک است.

روش تولید توئین

پلی سوربات ها (20،40 ، 60 ، 65 ، 80) استرهای سوربیتان اتوکسیله هستند که با واکنش بین سوربیتول، یک اسید چرب خاص و اکسید اتیلن (به طور متوسط 20 اکسید اتیلن پلیمریزه شده به ازای هر مولکول پلی سوربات 80) تولید می شوند.

این ماده از سوربیتان پلی اتوکسیله (ترکیبات شیمیایی حاصل از کمبود آب الکل قند) و اسید اولئیک ، اسید چرب موجود در چربی های حیوانی و گیاهی ساخته می شود.

عوارض

 

• از آنجاییکه توئین ها عمدتا از مواد طبیعی گرفته شده است، آنها ذاتا محصولات زیست تخریب پذیر هستند که تأثیر کمتری بر محیط نشان می دهند.
• به طور کلی توئین نمادهای بی خطر برای استفاده در مواد غذایی است. اما ممکن است برخی افراد نسبت به آن آلرژی داشته باشند بنابراین لازم است قبل از مصرف بررسی شود.
• به دلیل وجود میزان0.2 میلی گرم در کیلوگرم اتیلن اکسید در این ماده موجب شده است که این ماده بی خطر باشد. به علاوه دی اکسین نیز در پلی سوربات 5 میلی گرم در هر کیلوگرم است؛ بنابراین ماده ای ایمن می باشد.
• ایمنی پلی سوربات ها توسط پانل تخصصی بررسی مواد تشکیل دهنده لوازم آرایشی (CIR) ارزیابی شده است. نتیجه اینست که که پلی سوربات های 20 ، 21 ، 40 ، 60 ، 61 ، 65 ، 80 ، 81 و 85 به عنوان مواد آرایشی بی خطر هستند.
• علاوه بر این، آنها برای مصرف انسان ایمن در نظر گرفته می شوند، زیرا مطالعات کامل نشان نداده است که سرطان زایی و سمیت ژنی مربوط به پلی سوربات ها است. سازمان غذا و دارو (FDA) اجازه می دهد پلی سوربات ها مستقیماً به عنوان مواد افزودنی و امولسیون کننده برای مواد طعم دهنده به غذا اضافه شوند.

روش نگهداری

• پلی سوربات را باید در مکانی خشک و خنک نگهداری نمود.
• لازم است از حرارت دور نگه داشته شود.
• مکان نگهداری باید دارای تهویه مناسب باشد.
• ظرف های در بسته برای نگهداری بکار برده شود.
• با دستکش لمس شود و در صورت تماس با دستها، باید سریعا شسته شوند.