آويسل یا میکرو کريستال سلولز
1403-02-25آلژینات سدیم (Sodium alginate)
1403-02-25کربنات کلسیم (Calcium carbonate)
نام آیوپاک | کلسیم کربنات |
فرمول شیمیایی | CaCO3 |
جرم مولکولی | 100.0869 گرم بر مول |
شکل ظاهری | پودر سفید ریز، بدون بو همراه با طعم گچی |
دانسیته ( گرم بر سانتیمتر مکعب) | 2.711 (فرم کلسیت) 2.83 (فرم آراگونیت) |
نقطه ذوب ( درجه سانتیگراد) | 1339 (فرم کلسیت) 825 (فرم آراگونیت) |
نقطه جوش | تجزیه می شود |
حلالیت در آب (دمای 25 درجه سانتیگراد) | 0.013 گرم در لیتر |
ضریب شکست | 1.59 |
انواع کربنات کلسیم
این ماده در سه دسته زیر تقسیم بندی می شود:
- کربنات کلسیم معدنی: این گرید به صورت طبیعی در پوسته زمین موجود است و به اختصار GCC نامیده می شود.
- کربنات کلسیم رسوبی: کلسیم کربنات صنعتی به صورت اختصار PCC نامیده شده، دارای خلوص بالاتر و قیمت گران تر می باشد. از جمله مهم ترین سنگ های صنعتی که از کربنات کلسیم تشکیل شده اند، سنگ هایی همچون سنگ آهک، تراورتن، گچ و سنگ مرمر هستند.
- کربنات کلسیم خوراکی: به عنوان مکمل برای کمبود پتاسیم در پزشکی و مکمل غذایی در تولید محصولات غذایی و دارویی مختلف کاربرد دارد.
منابع کلسیم کربنات
همانطور که در بالا ذکر کردیم کلسیم کربنات جزء فراوان ترین مواد شیمیایی موجود در زمین با منابع طبیعی و صنعتی مختلف هستند. این ماده در پوسته تخم مرغ، صدف حلزون و صدف دریایی نیز وجود دارد. همچنین سبزیجات تیره رنگ حاوی مقدار زیادی کلسیم کربنات هستند. شایان ذکر است که پوسته صدف خوراکی، سرشار از کلسیم بوده و به عنوان یک ماده مهم در صنعت نیز کاربرد دارد.
ساختار کربنات کلسیم
کانی کلسیت حاوی اتم های کلسیم هماهنگ با 6 اتم اکسیژن می باشد. حال آن که اتم های کلسیم هماهنگ با 9 اتم اکسیژن، تشکیل دهنده کانی آراگونیت می باشند.
این ماده در شرایط پایدار ترمودینامیکی، با ساختار شش ضلعی β-CaCO3 (کلسیت معدنی) یافت می شود. در حالت متراکم تر به شکل اورتورومبیک با فرمول λ-CaCO3 (آراگونیت معدنی) و ساختار شش ضلعی μ-CaCO3 (ویتریت) یافت می شود.
در صورت ته نشینی در دمای 85 درجه سانتیگراد، کانی آراگونیت و در دمای 60 درجه سانتیگراد کانی ویتریت ایجاد می شود.
روش تولید کربنات کلسیم
کلسیم کربنات خالص را از سنگ معدن مثلا از سنگ مرمر استخراج می کنند. روش سنتز صنعتی کلسیم کربنات به این گونه است که گاز دی اکسید کربن را از درون محلول هیدروکسید کلسیم (آهک ذوب شده) عبور می دهند و یا جوش شیرین را با محلول اسید کلریدریک مخلوط می کنند که در انتها کلسیم کربنات به صورت ماده ای سفید رنگ رسوب می کند. البته قابل ذکر است که ساخت این محلول را با آب لوله کشی انجام دهید، در غیر این صورت به جای CaCO3، رسوب بورات سدیم می دهد. در ادامه واکنش های این فرآیند نشان داده شده است.
در مرحله اول از ترکیب اکسید کلسیم و آب، هیدروکسید کلسیم سنتز می شود:
CaO + H2O → Ca(OH)2
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O
در ادامه در واکنش با اسیدها، گاز دی اکسید کربن آزاد می کند:
CaCO3 + 2H+ → Ca2+ + CO2 + H2O
در صورت گرم شدن کلسیم کربنات، گاز CO2 آزاد می شود که این واکنش را تجزیه حرارتی یا کلسیناسیون می نامند.
شایان ذکر است که در صورت واکنش کلسیم کربنات با آب اشباع شده توسط گاز دی اکسید کربن، محلول بی کربنات کلسیم تشکیل می شود:
CaCO3 + CO2 + H2O → Ca(HCO3)2
در اثر این واکنش، بسیاری از آثار آهکی همچون غارهای کربناته و قندیل های آهکی بر روی کره زمین ایجاد شده اند.
با روش های دیگری همچون روش کلرید کلسیم و آهک سودا نیز می توان کلسیم کربنات را به دست آورد که در زیر به ترتیب هر کدام نشان داده شده است:
CaCl2 + Na2CO3 → 2NaCl + CaCO3
Ca(OH)2 + Na2CO3 → CaCO3 + 2NaOH
کربنات کلسیم کوتد :
کلسیم کربنات معمولا نمی تواند با مواد اولیه پیش ساز پلیمرها ترکیب بشود. به همین سبب نیز آن را با اسیدهای چرب مثل استئاریک اسید پوشش می دهند. این ترکیب جدید ایجاد شده را کربنات کلسیم کوتد می نامند.
کاربرد کلسیم کربنات
این ماده در صنایع گسترده ای کاربرد دارد که عبارتند از:
- صنایع کاشی و سرامیک و لعاب کاری
- رنگ و پوشش و به عنوان جایگزین دی اکسید تیتان در رنگسازی
- در صنایع کاغذ سازی و مرکب: درخشندگی، استحکام، سفیدی، مقاومت در برابر شعله و جذب جوهر را افزایش می دهد.
- در صنایع چاپ به عنوان پرکننده ها (مواد پوششی) و برای افزایش کیفیت چاپ بر روی کاغذ مورد استفاده قرار می گیرد.
- صنایع چسب و رزین و همچنین چسب چوب
- صنایع لوله پلیکا و تولید ورقه و لوله های PVC
- صنایع ساختمانی مثلا ساخت اجزا و ذرات سیمان، ساخت ملات، بلوک های بتنی، کفپوش، پوشش سقف، ترکیب رزین و گچ
- داروسازی: کربنات کلسیم خوراکی خاصیت آنتی اسیدی داشته و به عنوان افزودنی در تولید داروها به منظور درمان نواقص کلیوی و پوکی استخوان کاربرد دارد. همچنین به عنوان عامل جذب سطحی برای تولید داروی ضد اسهال مورد استفاده قرار می گیرد.
- تولید چرم مصنوعی
- صنایع شوینده ها
- صنایع نفت و گاز و پتروشیمی برای استخراج نفت و میعانات گازی
- در صنعت حفاری به عنوان روانساز گل حفاری کاربرد دارد.
- برای تولید سیم و کابل به عنوان پوشش و عایق کاربرد دارد
- در صنعت دام و طیور به عنوان خوراک غنی از کلسیم کاربرد دارد.
- در صنایع پلاستیک سازی به دلیل خاصیت جذب روغن کم، انعطاف پذیری بالا و سختی کم، درخشندگی خوب و قیمت ارزان بسیار کاربرد دارد.
- کاربرد کربنات کلسیم در کشاورزی: جذب ریز مغذی های مورد نیاز خاک همچون فسفر، نیتروژن و پتاسیم را افزایش می دهد.
- در اثر حرارت، دی اکسید کربن آزاد کرده و به آهک تبدیل می شود که برای کاهش pH اسیدی و اصلاح خاک کاربرد دارد. همچنین از این آهک تولید شده در صنایع تولید فولاد و استخراج آهن نیز استفاده می شود.
- از کلسیت برای تولید فرآورده های دارویی مهم همچون برومید کلسیم، یدید کلسیم و کلرید کلسیم در درمان بیماری ها و به عنوان عامل ضد تشنج، تسکین درد معده، ضد بیماری پوستی و ورم مفاصل و عامل انعقاد خون استفاده می کنند.
- در صنعت تصفیه آب به عنوان یک ماده قلیایی قوی برای خنثی سازی حالت اسیدی آب، همچنین حذف یون فلزاتی همچون سرب، مس و روی از ترکیب آب به واسطه محصولات فرآوری شده CaCO3 (هیدروکسید کلسیم) کاربرد دارد.
خواص کربنات کلسیم
این ماده دارای ویژگی های منحصر به فردی می باشد که استفاده از آن را در صنایع مختلف گسترش داده است. از جمله خواص کلسیم کربنات می توان اشاره کرد به:
- خاصیت شکل پذیری
- افزایش مقاومت حرارتی
- افزایش خاصیت فیزیکی و مکانیکی
- کاهش قیمت و هزینه های مقرون به صرفه
MSDS کربنات کلسیم
- کربنات کلسیم را به دور از مواد ناسازگار و در یک محیط خشک و خنک نگهداری کنید.
- هنگام کار با این ماده شیمیایی پوشیدن دستکش فراموش نشود.
- به دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.